Digitale toegankelijkheid

Je website of app voor iedereen toegankelijk maken is in Nederland verplicht voor overheden en wordt voor veel bedrijven verplicht vanaf juli 2025. Het is dan ook niet verwonderlijk dat bijna iedere website waar we aan werken toegankelijkheid een rol speelt. En daar zijn we heel blij mee. Bij wetgeving denk je misschien aan een set van beperkingen, maar wij zien het als kans om tijdens het ontwerpen en bouwen van een website de gebruiksvriendelijkheid nog beter te bewaken.

Toegankelijkheid voor iedereen belangrijk

Naar schatting zijn er ruim 4,5 miljoen mensen in Nederland waarvoor het belangrijk is dat een website voldoet aan de richtlijnen op het gebied van digitale toegankelijkheid. Over wie in Nederland hebben we het dan?

• 1.000.000 mensen met een visuele beperking
• 1.500.000 mensen die doof zijn
• 700.000 mensen die kleurenblind zijn
• 1.400.000 mensen met een motorische beperking
• 1.300.000 mensen met een taalachterstand

Naast bovenstaande doelgroepen vinden we dat iedere gebruiker profiteert van een website die voldoet aan de toegankelijkheidsrichtlijnen. Denk bijvoorbeeld maar aan de volgende twee praktische voorbeelden: als je in bed ligt en je partner naast je slaapt nog, is het prettig dat een filmpje zonder geluid en met ondertiteling kunt bekijken, of als je de afbeeldingen van een website niet hebt ingeladen om data te besparen en je door de tekstuele beschrijving nog steeds kunt lezen wat er op de afbeelding te zien is (en je zelf beslist of je die afbeelding toch wil inladen of niet).

Maar ook verbeter je door de richtlijnen te volgen, de vindbaarheid van je website door zoekmachines zoals Google. Door een gestructureerde opbouw begrijpt Google beter hoe de website in elkaar zit (crawlability) en ook geeft Google gebruiksvriendelijke website een hogere ranking.

Welke richtlijnen moet je volgen?

De richtlijnen waarop digitale toegankelijkheid wordt getoetst, en dus leidend zijn in de ontwikkeling van een toegankelijke website, staan in de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG). Die zijn opgesteld door het World Wide Web Consortium (W3C) en gelden internationaal. De richtlijnen zijn een set aan regels waar ontwerpers, redacteuren en programmeurs zich aan moeten houden om een website toegankelijk te maken en te houden. Er zijn 4 hoofdprincipes die bij elkaar weer 13 richtlijnen bevatten en die vervolgens weer opgesplitst worden in een totaal van 78 succescriteria. Op deze succescriteria wordt getoetst en kent 3 niveaus (van laag naar hoog): A, AA en AAA.

Waar begin je bij het toegankelijk maken van een website?

Allereerst is de keuze aan de klant welk niveau toegankelijkheid gekozen wordt: A (basis), AA (medium) of AAA (gevorderd). Kort gezegd is niveau A echt de basis, als je daar niet aan voldoet ben je mensen bewust aan het blokkeren en is niveau AAA het uiterste wat je kan gaan, en wat lang niet altijd nodig is. Niveau AA zit daar tussenin. Onze klanten kiezen vaak voor A of AA. Hoe de keus gemaakt wordt heeft te maken met de prioriteit. Wanneer je een gehandicapteninstelling bent is het voor te stellen dat een toegankelijke website belangrijker is dan de website van de bakker om de hoek. Aan de hand van de niveaukeuze ga je aan de slag.

Contrast
Kleurcontrast is iets waar al snel te makkelijk over gedacht kan worden, maar dit punt is groter dan in eerste instantie vaak wordt gedacht. Het gaat namelijk over lopende teksten, maar ook over tekstlinks, tekstlinks die al bezocht zijn en van kleur veranderd zijn, maar ook bijvoorbeeld een hoverstate of gedisablede knoppen. Het contrast van al deze elementen moet minimaal 4,5:1 zijn (niveau AA) of zelfs 7:1 zijn (niveau AAA). Of je contrast hoog genoeg is kan je op veel websites checken. Sommige websites geven ook alternatieve kleuren aan wanneer je het contrast niet haalt.

Natuurlijk heb je ook te maken met de huisstijlkleuren van een bedrijf. Wanneer je inziet dat de kleuren van de huisstijl niet contrastrijk te maken zijn, zonder dat de stijl en herkenbaarheid verloren gaat, kan je ervoor kiezen om een contrastknop in de bouwen. Wanneer die contrastknop door de gebruiker aangezet wordt, veranderen alle kleuren van de website vaak in het zwart-wit (of andere gekozen kleuren die genoeg contrast hebben).

Teksten
Een punt wat vaak vergeten wordt zijn de teksten op de website. Deze dienen geschreven te worden, zodat een persoon met 7-9 jaar scholing je kan begrijpen. Een aantal tips hierover zijn bijvoorbeeld; korte zinnen, geen moeilijke woorden, geen jargon, actieve zinsopbouw en gebruik van afbeeldingen, diagrammen of samenvattingen die de tekst verduidelijken.

Afbeeldingen beschrijven in tekst
Wanneer afbeeldingen een doel hebben op een pagina, zoals de afbeeldingen die teksten ondersteunen, moeten ze een beschrijvende tekst hebben. Wanneer een gebruiker namelijk blind is, kan die gebruiker de afbeeldingen niet zien. Een website is een medium dat zelf niet kan denken, en dus ook niet weet wat er op de desbetreffende afbeelding gebeurt. Het is dus van belang dat de beheerder van de website die beschrijvende teksten toevoegt, zodat ze voorgelezen kunnen worden door de voorleesprogramma’s. Het is ook handig voor gebruikers met een slechte internet verbinding; als afbeeldingen niet ingeladen kunnen worden, wordt die tekst namelijk ook zichtbaar. Dit geldt voor afbeeldingen, maar ook voor bijvoorbeeld iconen of bedrijfslogo’s. Decoratieve afbeeldingen, zoals de afbeeldingen die een nieuwsoverzicht opvullen, hoeven niet voorzien te worden van beschrijvende teksten, omdat ze puur decoratief zijn.

Toetsenbord toegankelijk
Er zijn mensen die de muis niet kunnen besturen, daarom is het belangrijk dat je ook alle knoppen, navigatie, filters en andere interactieve elementen met het toetsenbord kunt bedienen. Dit gebeurd vaak door middel van de tabtoets, entertoets en spatiebalk. Het lijkt niet cruciaal, maar hoe irritant is het als je op een website bent en je kunt in de hoofdnavigatie geen elementen aanklikken, of geen filters gebruiken op een bepaald overzicht? Daarbij is het ook weer vervelend wanneer je lekker aan het surfen bent op een website en je moet op elke pagina helemaal door het menu heen klikken met je tabtoets. Hiervoor kan je skiplinks toevoegen, daarmee kan je bepaalde informatie op de pagina ‘skippen’, denk aan de hoofdnavigatie, filtering e.d.

Animaties en ander bewegend beeldmateriaal
Animaties en filmpjes zijn heel leuk en voegen vaak veel waarde toe aan de beleving van een webpagina. Alleen is dat minder leuk wanneer je last hebt van bijvoorbeeld epilepsie, misselijkheid of duizeligheid. Beweging op de pagina kan namelijk zorgen voor vestibulaire stoornissen, welke gepaard gaan met duizeligheid, misselijkheid en hoofdpijn. Daarom is het belangrijk dat animaties maximaal 5 seconden duren, of dat ze gelijk te stoppen zijn door de gebruiker zelf, maar ook dat ze bijvoorbeeld niet vaker dan 3 keer achter elkaar flitsen. Geluiden automatisch afspelen is helemaal niet gewenst, want wanneer een gebruiker de voorleesfunctie gebruikt kan het zo zijn dat de gebruiker die niet meer kan verstaan en in paniek raakt.

Code
Naast alle waarneembare punten die hierboven genoemd worden, heeft toegankelijkheid ‘onder water’ ook wat voeten in de aarde. De webpagina’s dienen in betekenisvolle volgorde te worden opgebouwd, dus netjes de H1, H2 en H3’s op de juiste volgorde en de code van de navigatie bijvoorbeeld ook netjes op orde volgens de richtlijnen. Bijkomend voordeel van dit punt is dat je niet alleen gebruikers met een beperking een gunst verleend, maar ook jezelf. Hierdoor wordt de website namelijk een stuk beter opgepikt door Google en is de kans groot dat je hoger in de ranking te zien bent.

We vertellen je graag meer

Dit zijn natuurlijk lang niet alle onderdelen waar je rekening mee houdt bij een toegankelijke website, maar hiermee ben je al wel goed op weg. Mocht je meer informatie over dit onderwerp willen kan je uiteraard altijd contact met ons opnemen.